Vrijzinnig bidden – Tussen vraag en antwoord
Kent u de boeken of films over Don Camillo? Dat is een Italiaanse dorpspastoor die in het verzonnen plaatsje Boscaccio allerlei avonturen beleeft. Ik herinner me weinig meer van de krankzinnige dorpsrellen en schandalen die in de verhalen centraal stonden. Maar wat me wel is bijgebleven, zijn de scenes waarin Don Camillo in de kerk zijn hart uitstortte bij Christus aan het kruis. Want het bijzondere was dat Christus terug praatte! Hij gaf bijvoorbeeld advies aan de pastoor of sprak hem vermanend toe.
De schrijver van de Don Camillo-verhalen, Giovannino Guareschi, zei over die Christusfiguur dat die de verbeelding was van het geweten van Don Camillo. Als de dorpspastoor zijn nood klaagde, was het niet Christus die antwoordde, maar zijn eigen innerlijk weten.
Vrijzinnig bidden
Is dat ook hoe bidden werkt? En helpt dat dan wel? Ja, zeggen de auteurs van een nieuw boek van de Vereniging van Vrijzinnige Protestanten (VVP). In de bundel ‘Tussen vraag en antwoord: vrijzinnig bidden in de praktijk’ gaan ze dieper in op het gebed. De schrijvers willen ons zo inspireren om (weer) aan de slag te gaan met het gebed.
De auteurs zijn voorgangers die samen de vrijzinnigheid in al haar verscheidenheid vertegenwoordigen: Carola Dahmen, Tina Geels, Klaas Douwes, Foekje Dijk en Erik Jan Tillema. De een bidt de hele dag door: in de trein, onder de douche, in de rij voor de kassa – de ander bidt alleen op zondag tijdens de kerkdienst. De een richt zijn gebeden tot God, de ander bidt adres-loos.
Klepdeurtje
Maar voor alle soorten bidden geldt dat we ergens bij stil staan. We vestigen ergens onze speciale aandacht op. We tillen iets uit boven het gewone en besteden er tijd aan, ook al is het maar voor een moment. Dat kunnen vragen zijn, een uiting van bezorgdheid of juist een gevoel van dankbaarheid. In gebed kijken we er van een afstandje naar, als het ware door de ogen van de hemel. Dat lucht op, geeft helderheid en kan ons helpen om ergens mee aan de slag te gaan. En soms gebeurt er iets meer dan dat, zoals Klaas Douwes het verwoordt:
“Het spreken met God is een poëtische vorm geworden waarin ik mijn hart kan luchten. Of dat hart nu vol is van dankbaarheid of van woede, vol van empathie of vol van afkeer, vol van blijdschap of vol van verdriet. Een uitlaatklep van het hart: dat zou bidden naar mijn idee moeten zijn. Of meer nog een kattenluikje, dat naar beide kanten open kan. Zo’n klepdeurtje dat altijd op een kier blijft staan om datgene naar binnen te kunnen laten wat mij overstijgt.”
Voorbeeldgebeden
Het boekje bestaat uit drie delen: de inleiding geeft een handzaam overzicht van allerlei manieren van bidden. Dat varieert van een gefrustreerde uitroep tot het verstillen in meditatie. In het tweede deel geven de auteurs hun persoonlijke kijk op bidden. En deel drie bevat allerlei voorbeeldgebeden voor uiteenlopende situaties: bijvoorbeeld gebeden voor op kamers gaan, bij verliefdheid, bij het lege-nestsyndroom, voor onder de douche, maar ook bij overlijden, ziekte en wakker liggen.
Een voorbeeld?
Gebed bij het niet kunnen slapen
Wreed ongemak, alweer die klok die drie uur slaat.
Het gaat niet, het lukt niet, de slaap die niet komt.
Alles draait, ik ren langs alle momenten ineen,
de Melkweg van mijn eigen bestaan.
Help mij, geef mij rust, ontspan mijn gedachten.
Geest van nabijheid,
vouw mij in in de plooien van de nacht,
donker en zacht, warm en thuis.
Geef mij zo de rust en kracht voor een nieuwe dag.
Tina Geels
‘Tussen vraag en antwoord’ is een liefdevol en verrassend veelzijdig boek. Juist omdat de auteurs zoveel kanten van de vrijzinnigheid bestrijken, kun je altijd wel met een gebed uit de voeten. En om het boek extra handig te maken, staat achterin een register van gebeden op trefwoord. De bundel kost 15 euro en is te bestellen bij de VVP.
Aries van Meeteren
